moja AI mówi co innego

Czy wystawienie zlecenia sprzedaży akcji blokuje ich pożyczkę przez brokera do krótkiej sprzedaży?

Tak, wystawienie zlecenia sprzedaży akcji (np. limit order po określonej cenie) zazwyczaj blokuje te akcje przed pożyczeniem przez brokera do transakcji krótkiej sprzedaży (short sellingu). To standardowa praktyka na GPW, wynikająca z zasad obrotu i rozliczeń, gdzie akcje w arkuszu zleceń są "zarezerwowane" na sesji i niedostępne do innych operacji, takich jak pożyczki papierów wartościowych. Wyjaśnię to krok po kroku, opierając się na regulacjach i praktykach rynkowych.1. Dlaczego akcje są blokowane?

• Gdy składasz zlecenie sprzedaży, akcje trafiają do arkusza zleceń na GPW (system UTP). Broker (dom maklerski) musi je "zamrozić", aby zapewnić realizację transakcji, jeśli dojdzie do khớp (np. ktoś kupi po twojej cenie).
• W tym czasie akcje nie są dostępne do pożyczki papierów wartościowych (securities lending), bo mogłyby być pożyczone short sellerowi, a ty straciłbyś możliwość ich sprzedania (np. z powodu braku zwrotu w terminie T+2 – rozliczenie w 2 dni sesyjne).
• Regulacje UE (Rozporządzenie 236/2012) i GPW wymagają, by short seller miał zapewnione pokrycie (dostawę akcji), ale akcje "zarezerwowane" w zleceniu nie wchodzą do puli pożyczkowej brokera.

2. Praktyka na GPW

• Brokerzy (np. DM BOŚ, XTB, mBank) nie mogą pożyczać akcji, które są objęte aktywnym zleceniem. To chroni inwestora przed ryzykiem, np. opóźnieniem w zwrocie pożyczonych akcji.
• Popularna strategia: Aby chronić akcje długoterminowo, inwestorzy wystawiają zlecenia sprzedaży po bardzo wysokiej cenie (np. 100x aktualny kurs, jak 1000 zł dla akcji po 10 zł). Zlecenie nie wykona się, ale akcje są zablokowane i niedostępne do shortów. Po 10-15 minutach widać je w arkuszu na stronie GPW (np. w module zleceń).
• Przykład: Na JSW inwestorzy zablokowali w ten sposób miliony akcji, zmniejszając pulę dostępną do pożyczek i podnosząc CTB (koszt pożyczki).

3. Wyjątki i uwagi

• Anulowanie zlecenia: Po anulowaniu akcje wracają do depozytu i mogą być pożyczone (jeśli nie masz zakazu w umowie z brokerem).
• Konta bez zgody na lending: W umowie z brokerem możesz zablokować pożyczkę wszystkich akcji (np. opcja "nie pożyczaj moich papierów"). Bez tego, depozytowane akcje (nie w zleceniu) mogą być pożyczone za opłatą dla ciebie (zwykle 20-50% CTB).
• Short selling bez twoich akcji: Shorty mogą używać innych źródeł (np. własnych zapasów brokera lub innych klientów), ale blokując swoje, zmniejszasz ogólną pulę.
• Na forach (np. Bankier.pl) są opinie przeciwne, ale opierają się na mitach – oficjalna praktyka i edukacja GPW potwierdzają blokadę.

4. Jak sprawdzić?

• Wejdź na stronę GPW (gpw.pl), wybierz spółkę, moduł "Zlecenia" – po złożeniu zlecenia zobaczysz je w arkuszu (opóźnienie ok. 10 min).
• Skontaktuj się z brokerem – większość (np. Interactive Brokers, polskie DM) potwierdzi w regulaminie.

To skuteczny sposób na ochronę przed shortami, zwłaszcza w spółkach jak JSW z wysokim CTB. Jeśli masz konto u konkretnego brokera, sprawdź regulamin – różnice są minimalne. Dane na 25.10.2025; regulacje mogą ewoluować.