Wklejam pismo po niewielkim (subiektywnym) przeredagowaniu i korekcie: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich al. Solidarności 77 00-090 Warszawa Na podstawie art. 80 Konstytucji RP, w związku z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 2a ust. 1, art. 2a ust. 2 pkt 1, 2 i 3 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 1998 r. nr 137, poz. 887, ze zmianami), proszę o zapoznanie się, dokonanie wnikliwej oceny i ewentualnie zaskarżenie do Trybunału Konstytucyjnego omówionych poniżej zapisów Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej Uosus, a w szczególności art. 18 ust. 8, jako stojącego w rażącej sprzeczności z zapisami przytoczonych artykułów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i samej Uosus. Jeżeli Pan Rzecznik nie zechce podjąć odpowiednich kroków w tej sprawie, proszę uprzejmie o podanie, co należy zrobić, by można zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego przedmiotowe zapisy Uosus. Uzasadnienie: Osoby prowadzące działalność gospodarczą, jako jedyna grupa wymieniona w art. 6 ust. 1 pkt 5 Uosus, zostały zobowiązane, zapisem art. 18 ust. 8, do naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, od podstawy, której wysokość nie ma żadnego związku z dochodami uzyskiwanymi w wyniku prowadzonej działalności. Podstawa naliczania składek nie ma także powiązania z przychodem, choć Uosus, w zbiorze pojęć zawartych w art. 4, zawiera ust. 9, wyraźnie określający jego znaczenie. Jednak jak wynika z zapisów ustawy, nie ma on najmniejszego wpływu na wysokość opłacanych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Wszystkie wymienione w art. 18 podmioty naliczają i opłacają składki od rzeczywistego, otrzymywanego przez ubezpieczonego: wynagrodzenia, świadczenia, uposażenia, stypendium, zasiłku. Są też wymienione podmioty, dla których podstawą jest minimalne wynagrodzenie, ustalane na podstawie odpowiednich przepisów. Natomiast dla prowadzących działalność gospodarczą, i tylko dla tej grupy podmiotów, ustawodawca przewidział podstawę w wysokości 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, wyliczanego i podawanego przez Główny Urząd Statystyczny. Zatem jest to kwota nie podlegająca przepisom prawnym oraz ulegająca ciągłym zmianom wskutek obliczeń statystycznych, do których to obliczeń wykorzystuje się szereg wskaźników niemających żadnego związku z osobą prowadzącą działalność - osiąganymi przez nią wynikami ekonomicznymi, stratami, zyskami, przychodami, czy dochodami. O ile jest to korzystne dla osób osiągających z działalności dochody znacznie przekraczające ową podstawę, o tyle dla osób, które nie mają możliwości jej osiągnięcia, jest bardzo krzywdzące, gdyż ponoszą one znacznie większe obciążenie finansowe, w stosunku do osiąganych dochodów, niż wszystkie inne wymienione w ustawie podmioty. Te osoby mają, szczególnie w ostatnich latach, poważne trudności z opłacaniem tak wyliczonych składek, w wysokości często przekraczającej ich rzeczywiste dochody, co niejednokrotnie zmusza je do likwidacji działalności i, w wielu przypadkach, do przejścia do szarej strefy. Wiele kontrowersji budzi także sprawa zarówno podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, jak i sposobu jej obliczania. Wszystkie podmioty, obliczając składkę od kwot wynikających z faktycznie otrzymanych dochodów, odejmują od kwoty brutto wyliczone składki na ubezpieczenia społeczne, a dopiero od tak wyliczonego dochodu obliczana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Zatem podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest zawsze niższa od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą opłacać składkę zdrowotną od podstawy znacznie przewyższającej tę, od której oblicza się składki na ubezpieczenia społeczne. Panie Rzeczniku Praw Obywatelskich, chciałbym się także dowiedzieć, czym kierował się ustawodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia, dla osób prowadzących działalność gospodarczą (1517,17 zł), na poziomie ponad dwukrotnie wyższym niż wynosi ustawowe najniższe wynagrodzenie (719,28 zł brutto w 2006 r. – w pierwszym roku pracy) dla pracujących w Polsce, a same składki (735,08 zł bez składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) na poziomie przewyższającym to wynagrodzenie? Dlaczego dotyczy to tylko i wyłącznie tej grupy podmiotów? Na koniec pragnę jeszcze zwrócić uwagę Pana Rzecznika na niektóre inne zapisy w Uosus. Art. 16 ust. 4 stanowi: „Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe: 1) osób prowadzących pozarolniczą działalność (…) finansują w całości, z własnych środków, sami ubezpieczeni.” Chciałbym się dowiedzieć, co to są „środki własne”, niezawarte w zbiorze określeń znajdujących się w art. 4 Uosus, w sytuacji, gdy dochód z działalności, w długim okresie, jest niższy od kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia. W szczególności, w przypadku czasowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, oczywiste jest, że w tym okresie prowadzący działalność gospodarczą nie osiąga przychodu ani dochodu. Powstaje więc kolejne pytanie: Jakie w tym czasie są źródła uzyskiwania „środków własnych”, koniecznych do opłacania obowiązkowych składek? Łączę wyrazy szacunku i pozostaję z nadzieją na pomoc Pana Rzecznika w rozwiązaniu tego problemu, dotykającego coraz większą grupę drobnych przedsiębiorców.